Conus demissus
(Philippi, 1836)
Conus (Dendroconus) berghausi (Michelotti, 1847)
Monteiroconus daciae (Hoernes & Auinger, 1879)
Conus
exloroisi (Sacco, 1893)
Conus (Dendroconus)
gravis (Peyrot, 1938)
Conus planospira
(Erünal-Erentöz, 1958)
Conus tietzei (Hoernes & Auinger, 1879)
Conus (Dendroconus) voeslauensis (Hoernes &
Auinger, 1879)
Descrizione e caratteristiche:
Questo Conus č tipico del Tortoniano. Si tratta di un Conus la cui altezza varia dai 2 a oltre 5 cm. circa. Gli esemplari piů grandi tendono ad assumere una forma che si avvicina a quella del Conus betuloinoides.
Gli esemplari giovani sono generalmente meno conici
ed a spire piů elevate di quelli
adulti. Questa
specie č molto variabile:
č quindi possibile che conus con nomi specifici differenti siano in realtŕ da
considerare come variazioni del Conus berghausi; cosě č forse il caso del C. daciae (Hoernes & Auinger,
1879), del C. voeslauensis (Hoernes & Auinger, 1879), per parte delle
figure con le quali
il Da Costa e l'Hoernes indicano il C. subraristriatus (Da Costa) (1), il Conus broteri (5), il
Conus vaceki (5), il Conus
neumayri (5), Conus hungaricus (5).
E’
inoltre da considerare come questa specie sia strettamente connessa al Conus
eschewegi: quando il Da Costa istituě il Conus eschewegi,
ne lasciň i limiti cosě ampi che ne furono incluse diverse varietŕ di Conus
berghausi (1).
Il Conus demissus
č una specie miocenica, che proviene dal tufo basaltico di Sortino, in Sicilia.
La testa č larga, la spira č molto bassa e conica, la spalla č arrotondata e
l’ultimo giro č convesso. Alla base sono presenti solchi profondi. La forma
generale č molto simile a quella del Conus maculosus (Grateloup, 1835),
descritto l’anno precedente, ma la scultura alla base č visibilmente diversa,
composta da solchi profondi e piů ravvicinati. Nel 1991, Kohn propone di considerare
questa specie un sinonimo del D. berghausi (Kohn, 1991).
Il Conus tietzei
č differente dal Conus berghausi per la spira piů alta e concava, oltre
che per la spalla subangolata (6).
Distribuzione:
Questo Conus č
tipico del Miocene: in Piemonte č raro nell’Elveziano, presente nel Tortoniano,
molto raro nel Piacentino (1).
|
|
Conus
berghausi (2) |
Conus
berghausi (6) |
|
|
Conus
berghausi (8) Conus
vaceki sintype :
A1-A2 |
|
|
|
Conus
demissus mm. 27,0
x 18,5 |
Conus
berghausi forma gravis |
|
|
Conus berghausi (1) |
|
|
|
Conus berghausi var. percommunis (1) In generale non conservano la
colorazione. Passano gradatamente alla varietŕ vaceki. |
Conus
berghausi var. glandiformis (1) |
|
|
Conus berghausi var. triangularis (Sacco, 1893) Tav. I fig. 14 Si avvicina al Conus
daciae, ma il diametro massimo si trova in posizione piů alta, piů vicino
alla spalla: l’ultimo giro ha quindi una forma piů triangolare rispetto al Conus
daciae. |
|
|
|
Conus berghausi conicospira mm. 41,1 x 23,1 Miocene Palaia / Monopoli (Loc. Chiecinella) [AZFC N. 273-00] |
Conus berghausi conicospira(1) Tav. I n. 20 |
|
Conus berghausi (Michelotti, 1847) [ 29,3 x
19,7 mm. ] Miocene – Badeniano – Gainfarm
– Austria [AZFC N. 452-01] La forma della columella alla base
ricorda molto quella del Conus pyruloides e sembra giustificare
l’osservazione di Sacco sul collegamento di questa specie con il Conus
pyruloides |
|
[AZFC N.
452-03] – Conus berghausi –
Michelotti, 1847 [ 35,2 x 22,5 mm. ] Gironde – Salles - Francia |
Conus (Dendroconus) voeslauensis (Hoernes & Auinger, 1879)
|
|
Conus
subraristriatus (3) = Conus berghausi (8) |
Conus voeslauensis (3) |
Conus voeslauensis
|
|
Conus voeslauensis (Hoernes & Auinger, 1879) mm. 35,8 x 22,7 mm. Miocene
– Tortoniano – Kimberk – Rep. Ceca
[AZFC
N. 427-01] |
|
Conus voeslauensis (Hoernes & Auinger, 1879) mm. 35,3 x 22,7 mm. Miocene – Badeniano – Gainfarn – Austria [AZFC N. 427-02] |
|
||||
|
|
|
|
|
Conus berghausi (6) mm 77,5 |
|
Conus berghausi conicospiramm. 41,1 x 23,1 Miocene Palaia / Monopoli (Loc. Chiecinella) [AZFC N. 273-00] |
Conus berghausi (8) mm. 39,1 x 28,9 Niederkreuzstetten ( Austria) specimen illustrated in Hörnes (1851, pl. 1, figs 3a
–c) syntype of Conus vaceki (Hoernes & Auinger, 1879) |
|
|
|
|
|
|
Conus
tietzei (6) mm. 36 x
Miocene
– Tortoniano Nemesesti |
mm. 35,8
x 22,7 Miocene
– Tortoniano – Kimberk Rep. Ceca [AZFC N. 427-01] |
mm. 35,3 x 22,7 Miocene – Badeniano Gainfarn – Austria [AZFC N. 427-02] |
mm. 35,2 x 22,5 Gironde – Salles – Francia [AZFC N. 452-03] |
Conus berghausi mm. 34,5 x 23,4 Weitendorf ( Austria) private collection, Anton Breitenberger (this
specimen shows its natural coloration due to heating by basalt flows) |
|
|
|
|
|
Conus berghausi (8) mm. 32,2, x 21,4 Niederkreuzstetten ( Austria) NHMW 1864/0001/0498 |
Conus berghausi (8) mm. 31,4 x 21,7 Niederkreuzstetten ( Austria) NHMW 1849/0004/0017 |
Conus berghausi (6) mm 30 |
mm. 29,3 x 19,7 Miocene – Badeniano – Gainfarm – Austria [AZFC N. 452-01] |
Conus demissus
mm. 27,0 x 18,5 |
Conus tietzei (Hoernes & Auinger, 1879)
|
|
Conus
tietzei (6) mm. 36 |
|
|
|
Conus tietzei (Hoernes
& Auinger, 1879) pl. 1, fig. 3 |
Conus tietzei (Hoernes & Auinger, 1879) (8) Syntype NHMW
1847/0046/0004 mm. 62,1 x 41,2 Figs 13G1–G5 syntype Szob (Hungary) illustrated in Hoernes
& Auinger (1879 pl. 1, fig. 3) |
|
Conus tietzei (Hoernes
& Auinger, 1879) mm. 50,6 x 35,3 Miocene – Badeniano Markhaza
village, Ungheria [AZFC N. 517-01] |
|
Conus tietzei (Hoernes
& Auinger, 1879) mm. 55,5 x 36,2 Miocene – Badeniano Inferiore Szob, Ungheria [AZFC
N. 517-02] |
|
Conus tietzei (Hoernes &
Auinger, 1879) mm. 33,2 x 22,5 Miocene – Badeniano Inferiore Letkes –
Ungheria Sono
visibili le linee spirali sul corpo principale [AZFC N. 517-03] |
|
Conus tietzei (Hoernes
& Auinger, 1879) mm. 29,7 x 18,2 Miocene – Badeniano Inferiore Letkes –
Ungheria [AZFC
N. 517-04] |
|
|
|
|||
Conus tietzei (Hoernes &
Auinger, 1879) (8) Syntype
NHMW 1847/0046/0004 mm. 62,1 x 41,2 |
Conus tietzei (Hoernes & Auinger, 1879) mm. 55,5 x 36,2 Miocene – Badeniano Inferiore Szob, Ungheria [AZFC N. 517-02] |
Conus tietzei (Hoernes &
Auinger, 1879) mm. 50,6 x 35,3 Miocene – Badeniano Markhaza
village, Ungheria [AZFC N. 517-01] |
|||
|
|
|
|
||
Conus tietzei (6) mm. 36 |
Conus tietzei mm. 33,2 x 22,5 Miocene – Badeniano Inf. Letkes – Ungheria [AZFC
N. 517-03] |
Conus tietzei mm. 29,7 x 18,2 Miocene – Badeniano Inf. Letkes – Ungheria [AZFC
N. 517-04] |
|
||
Monteiroconus daciae (Hoernes & Auinger, 1879)
Conus
exloroisi (Sacco, 1893)
Conus
planospira (Erünal-Erentöz, 1958)
Revised description (8). Moderately large to large shells with a maximum height of 87 mm. Spire
depressed to flat; adapical part of spire whorls flat, striate; abapical part
weakly convex, often elevated, resulting in weakly concave cross section.
Subsutural flexure of medium depth, moderately curved, strongly asymmetrical.
Last whorl broad, straight-sided, rapidly contracting, not constricted at base.
Position of maximum diameter slightly below rounded shoulder. Aperture wide,
broadening abapically, protruding above shoulder adapically in well preserved,
fully grown specimens. Siphonal canal short, straight, wide; siphonal fasciole
broad, rounded. Spiral grooves on base, rarely extending to mid-whorl.
Shell measurements and ratios. n = 14
adult and subadult specimens: largest specimen: SL: 86.8 mm, MD: 64.5 mm, mean
SL: 67.8 mm (σ = 13.3), mean MD: 48.2 mm (σ = 9.1), spire angle: µ = 154° (σ = 12.3°), last whorl angle: µ = 42.2° (σ = 2.3°), LW: µ = 1.41 (σ = 0.07), RD: µ = 0.73 (σ = 0.03), PMD: µ = 0.9 (σ = 0.02), RSH: µ = 0.03 (σ = 0.02).
Discussion (8). The larger syntype of Monteiroconus daciae is a slightly
worn specimen with abraded base, fasciole and adapical part of the aperture.
Therefore, it lacks the characteristic protruding adapical aperture. This specimen
is also extraordinarily large and broad compared to other specimens. However,
the specimens from the Karaman Basin of Turkey attain an even greater maximum
size (height 104.3 mm; Landau et al. 2013). We were not able to see a colour
pattern in the Paratethyan specimens under UV light, however, a pattern is
present in the Karaman specimens, consisting of axial comma-shaped reddish
stripes on the spire and irregular, elongate, oblong blotches arranged in three
bands, coalescent into broad axial flammules on some specimens ( Landau et al.
2013).
Conus exloroisi Sacco, 1893, established for a single specimen from
Lăpugiu de Sus, has a weak constriction of the base and a slight
angulation on the shoulder but does not differ significantly from M. daciae. Consequently, Conus exloroisi Sacco, 1893 is considered
a subjective junior synonym of Conus daciae Hoernes
& Auinger, 1897.
Conus
planospira Erünal-Erentöz, 1958, from the Serravallian of the Karaman
Basin in Turkey, is also treated as subjective junior synonym of Conus daciae Hoernes & Auinger, 1897 by Landau et
al. (2013), which is followed herein.
This species is probably much more
widespread as suggested by the rather few published records; it seems to be misidentified
in many collections. Most of the Paratethyan specimens in the NHMWAbout NHMW collection
were misidentified as Conus mercati Brocchi, 1814. This Pliocene species differs in its
elevate spire (see Hall 1966; Pinna & Spezia 1978). Davoli (1972, pl. 19,
fig. 8) mixed Monteiroconus
daciae with Kalloconus betulinoides ( Lamarck, 1810), which differs in its elevated spire.
Paleoenvironment. The locality Ritzing
represents a shallow sublittoral environment (Harzhauser et al. 2014). The
deeper water occurrences from Lăpugiu de Sus may represent allochthonous
specimens transported by storms into basinal settings (own observations M.H.).
Distribution in Paratethys. Badenian
(middle Miocene): Vienna Basin: Bad Vöslau ( Austria), Oberpullendorf Basin:
Ritzing ( Austria) (Hörnes 1851; Hoernes & Auinger 1879); North Alpine
Foreland Basin: Grund ( Austria); Styrian Basin: Pöls ( Austria) ( Hoernes
& Auinger 1879); Pannonian Basin: Letkés ( Hungary) ( Kovács & Vicián
2013); Transylvanian Basin: Nemeșești, Timiș, Lăpugiu de
Sus, Coşteiu de Sus ( Romania) ( Hoernes & Auinger 1879; Boettger
1906); Caransebeş-Mehadia Basin: Valea Bela Reca ( Romania) ( Hinculov
1968); Dacian Basin: Opanec ( Bulgaria) ( Kojumdgieva & Strachimirov 1960),
southern Pannonian Basin: Relievac at Prnjavor ( Bosnia and Herzegovina) (
Eremija 1971).
Proto-Mediterranean Sea and northeastern
Atlantic: Serravallian (middle Miocene): Karaman Basin, Turkey ( Landau et al.
2013). Tortonian (late Miocene): Cacela Basin,
Portugal (Pereira da Costa 1866); Montegibbio ( Italy) ( Davoli 1972).
Il
Conus daciae differisce dal Conus berghausi per avere le spire
striate(6). Il Conus planospira č considerato un sinonimo del
Conus daciae(6).
Assai
simile č il Conus mercati supracompressa (Sacco, 1893).
|
|
Conus
daciae (3) |
Conus
daciae (6) |
|
|
Conus
daciae (8) |
|
|
|
Conus
daciae (6) |
|
|
|
Conus
planospira (5) mm. 41 |
|
|
Conus daciae mm. 44,5 x 33,6 Miocene (Badeniano) – Letkes [AZFC N. 516-01] |
|
Conus daciae mm. 31,2 x 20,4 Miocene (Badeniano) – Letkes [AZFC N. 516-02] |
Conus daciae |
|||||
|
|
|
|
||
Conus daciae – syntype NHMW 1858/0043/0002 (8) mm. 85,9 x 64,5 Lăpugiu de Sus ( Romania) illustrated in Hoernes &
Auinger (1879, pl. 3, fig. 1) |
Conus daciae - NHMW 1930/0006/0034i (8)mm. 81,9 x 56,1 Ritzing ( Austria) |
Conus daciae mm. 44,5 x
33,6 Miocene (Badeniano) – Letkes [AZFC N. 516-01] |
Conus daciae (6) mm. 35 |
||
|
|
|
|
|
|
mm. 31,2 x
20,4 Miocene (Badeniano) Letkes [AZFC N. 516-02] |
|
|
|
|
|
Bibliografia Consultata